Vandaag neem ik een rustdag, even en wasje doen en lekker een dagje luieren.
Gisteravond raakte ik aan de praat met de campingeigenaar, hij introduceerde mij bij zijn andere gasten met het verhaal dat ik 800 kilometer uit Nederland was komen lopen. De eigenaar is een Rus, geboren in Omsk, 5.000 kilometer hier vandaan. Hij was als soldaat naar de DDR gekomen, ontmoette daar zijn vrouw en is nooit meer teruggegaan naar Siberië. Het was een voordelig avondje uit want ik kreeg van verschillende gasten drankjes aangeboden en de eigenaar ging rond met Wodka. Als teken van vriendschap moet het glas tot over de rand gevuld zijn met wodka, want met een vriend deel je alles. Als het glas niet helemaal vol is, is dat een belediging omdat je niet bereid bent alles te geven voor je vriend.
Karel en Adrianus zijn er niet in geslaagd het katholicisme als het enige ware geloof te handhaven. Tot dat moment ging men uit van het principe “cuius regio, eius religio”, ofwel wiens grondgebied, diens religie. Er was dus geen vrijheid van geloof. De heerser van het gebied; graaf, bisschop of hertog, bepaalde de godsdienst en alle inwoners hadden zich daaraan te houden.
Maar de gewone mensen, de horige boeren, pikten het niet langer. Ze worstelden om te overleven terwijl hun heersers zich baadden in rijkdom en luxe. De mensen waren vooral kritisch over de aflatenhandel, dat je met geld een plaatsje in de hemel kon kopen, en over de handel in kerkelijke ambten, met veel geld kon men het ambt van bisschop of kardinaal kopen en daarmee over de inkomsten van dat ambt beschikken. Vooral de decadente levensstijl van de heersers en hun onkunde en onwetendheid in geloofszaken zorgde ervoor dat de mensen in opstand kwamen. Dit alles vormde een stevige voedingsbodem voor de Reformatie, de mensen waren niet alleen bezig met het loskomen van het juk van het geloof, ze wilden vrij zijn van alle overheersing.
Ondertussen had Maarten Luther de Bijbel van de oorspronkelijke tekst in het Grieks en Hebreeuws in de volkstaal Duits vertaald, zodat zijn volgelingen voortaan zelf de Bijbel konden bestuderen en geen priester meer nodig hadden. Luther kreeg ook bijval van Erasmus en andere vrijdenkers die de klassieke talen bestudeerden. Voor zijn bijbelvertaling maakte hij dankbaar gebruik van het werk van Erasmus, die tien jaar eerder de oude geschriften had bestudeerd en in het Grieks had bewerkt tot een eigentijdse versie. Maar Luther had ook de tijd mee, hij werd geholpen door opkomende nieuwe technologieën, de opkomst van de drukpers en het ontstaan van papiermolens. Deze innovaties hebben in belangrijke mate bijgedragen aan het succes van de Reformatie. Luther kon zijn nieuwe geloofsvisie sneller verspreiden dan dat Karel V en Adrianus met tegenmaatregelen konden reageren.
In Donauwörth leidden deze spanningen tot een eerste schermutseling, de katholieken hielden hun jaarlijkse processie waarbij met veel pracht en praal een zilveren kruis door de stad werd gedragen. De lutheranen stoorden zich enorm aan dit opzichtig vertoon en er brak een handgemeen uit. Dit moment is in de geschiedschrijving vastgelegd als het begin van de Dertigjarige Oorlog (1618-1648). De oorlog woedde vooral in het Heilige Roomse Rijk, de Spaanse Nederlanden, Noord-Spanje en Noord-Italië met gevechten in Afrika en Amerika. Er waren zeeslagen in de Middellandse Zee en in de Golf van Biskaje. Vuurwapens werden ook voor het eerst op grote schaal gebruikt in gevechten. Legers hadden lange tijd kanonnen die door meerdere mensen werden bediend, maar de technische ontwikkelingen gingen snel en tijdens deze oorlog werden infanterie en cavalerie voor het eerst uitgerust met geweren.
De Dertigjarige Oorlog valt volledig samen met onze Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), die eigenlijk dezelfde oorzaak had, namelijk de opstand van de Nederlandse bevolking tegen de Spaanse koning. Een groot deel van de wereld wordt geconfronteerd met grootschalig gewapend geweld, zodat deze oorlog in feite de eerste grote wereldoorlog in de geschiedenis is. Het is een vergeten oorlog die een grotere catastrofe was dan de Tweede Wereldoorlog. Naar schatting heeft deze oorlog het leven gekost aan 6,5 miljoen mensen, ofwel 40 procent van de bevolking. De oorlog maakte zoveel slachtoffers dat men begint te beseffen dat het zo niet kan doorgaan. Voor het eerst in de wereldgeschiedenis worden diplomatieke onderhandelingen gestart waarin het concept van een soevereine staat in Europa opnieuw werd gedefinieerd. Ten slotte eindigt de oorlog met de ondertekening van vredesverdragen in Westfalen. Deze verdragen omvatten de overgang van een autoritaire orde van pastorale macht naar een regeringsmacht gebaseerd op een politiek rechtssysteem. In de praktijk maakt dit een einde aan de structuren van het Heilige Roomse Rijk. Eindelijk zijn de horigen vrij, maar tegen welke prijs?
Er wordt nog aan dit blog gewerkt
