Dag 20, Wildkamperen, naar Dieburg

Vandaag gaat de tocht van Waldorf via Langen en Messel naar het bos van Dieburg. Een tocht van 23 km met een beetje hoogteverschil, in totaal 100 meter klimmen. 

Maandagmorgen negen uur, het is nog best vroeg, ik loop alleen in het grote bos, niemand te zien behalve de fluitende vogels, er is veel stilte. Het lijkt alsof de wereld even stil staat, dit is genieten.

Ik probeer weer een camping te boeken en bel er een paar. Ze zijn open voor Campers met eigen sanitair. De toiletgebouwen zijn nog gesloten dus tenten zijn niet welkom. Daarom besluit ik vanavond te gaan wildkamperen.

Zo kennen we Duitsland allemaal!

Tussen Messel en Dieburg ligt een groot natuurgebied, Naturpark Odenwald. Ik besluit daar een mooi plekje te zoeken om mijn tentje op te zetten. Op Google Maps controleer ik met de satellietweergave of er huizen of gebouwen in de buurt van mijn beoogde locatie zijn, geen bebouwing te zien in de verre omtrek. Een plek vinden is niet zo moeilijk. Je kiest een voetpaadje, slaat dan rechts of links een nog kleiner pad in, loopt 200 meter verder en zoekt dan een beschutte open plek op. Daar zet ik dan mijn tentje op. Nog even een lekkere voedzame avondmaaltijd maken en ga dan vroeg naar bed zodat ik morgen bij het krieken van de dag ben uitgeslapen. Ik hoop dat de wilde zwijnen me met rust laten, want hier zie ik wel wroetsporen!

Dag 19, door het eiken bos, naar Waldorf

 

Vandaag gaat de tocht van Mainz Kastel via Gustavsburg, Bischofsheim, Rüsselheim en Horlache naar Waldorf. Een wandeltocht van 29 kilometer zonder noemenswaardige hoogteverschillen.

Het is zondagochtend en het is mooi weer, de kerkklokken luiden van alle kanten om de mensen aan de zondagse dienst te herinneren. Het is druk op wandel- en fietspaden met joggers, hardlopers, wandelaars, fietsers en hondenuitlaters, mensen hebben wel wat beters te doen dan naar de kerk te gaan, dat verhaal doorzien ze inmiddels.

Oorspronkelijke beuken- en eikenbossen, zoals Karel en Adrianus die kenden, zijn een zeldzaamheid in Duitsland. In 500 jaar zijn alle bomen gekapt voor woningbouw, scheepsbouw en brandhout. Maar hier bij Waldorf ligt Frankfurt Airport, dat voor Corona 70 miljoen passagiers per jaar verwerkte. Bij de uitbreiding van de luchthaven zorgde Die Grünen (politieke partij) ervoor dat de milieuschade gecompenseerd moest worden door het planten van bomen. Daarom loop ik vandaag door een immens eikenbos met bomen van 25 jaar oud. De eiken kunnen wel 300 jaar oud worden en het is de bedoeling deze eiken niet te exploiteren, maar als de bomen dood gaan en omvallen, dan blijven ze liggen. Alleen zo krijg je een natuurlijk bos waar de Heldbock, een boskever van ruim 10 centimeter groot die nu met uitsterven wordt bedreigd, weer zijn habitat terug krijgt.

Even wat informatie voor de fotografen onder ons. Ik fotografeer met een Canon G1X mark III. Het is Canon's vlaggenschip onder de compactcamera's. Thuis heb ik ook een full frame spiegelreflex camera met een keur aan objectieven. De hele uitrusting is een rugzak vol en weegt zo'n 6 kilo, de G1X compleet met oplader weegt nog geen 600 gram, oftewel tien keer minder. Ook al is deze camera een ukkie, hij heeft wel een enorme sensor aan boord, dezelfde als die in de Canon 80D spiegelreflexcamera. Deze sensor is extreem lichtgevoelig, tot 25.600 ISO, dus je hebt nooit een flitser nodig, want dat verpest de meeste foto's. Ook is de camera waterdicht en dat was de afgelopen weken wel nodig. Ik fotografeer in RAW, altijd in de handmatige stand, waarbij ik zelf het diafragma en de sluitertijd kies en de camera de ISO waarde (auto ISO) laat bepalen. Ook al is de camera klein, hij ligt goed in de hand en is net groot genoeg om hem goed te bedienen. Als ik door de zoeker kijk kan ik met duim en wijsvinger het diafragma en de sluitertijd aanpassen en meteen afdrukken. Zelfs de belichtingscorrectie kan met de wijsvinger worden bediend terwijl je door de zoeker kijkt, waarbij je het effect van de correctie direct kan beoordelen. Na het afdrukken zie je direct het belichtingshistogram zodat je eventueel de correctie aan kan  passen en nogmaals kan  afdrukken. De camera heeft dezelfde scherpsteltechniek en processor als de top camera’s van Canon. Hij stelt In minder dan 0,1 seconde scherp dus een onscherpe foto is er niet bij. 

Ik bewerk de foto's op mijn IPad met Lightroom waar ik de belichting definitief maak en het kader ofwel compositie van de foto bepaal. Tenslotte exporteer ik de plaatjes als JPEG files om ze op mijn blog te kunnen plaatsen. Lightroom beheert de foto's in de cloud, zodat het geheugen van de iPad niet vol raakt en ik me geen zorgen hoef te maken dat ik foto's kwijtraak. 

Ik ben super blij met deze lichtgewicht uitrusting, het is geen professionele uitrusting, maar het voldoet hartstikke goed voor deze wandeltocht. 

Dag 18, campings nog gesloten, naar Mainz-Kastel

Vandaag gaat de tocht van Ingelheim am Rhein via Nieder-Ingelheim, Heidesheim am Rhein, door het Lennebergwald, dan over de 1200 meter lange Schiersteiner Brücke de Rijn over naar de rechter oever, en vervolgens via Biebrich naar Mainz Kastel. Een tocht van 25 kilometer met 200 hoogtemeters, dat is een mooie dagafstand en inmiddels heel goed te doen.

Het is prachtig weer vandaag, de zon schijnt, dus ik heb mijn zinnen gezet op kamperen. Eindelijk weer in een tentje slapen want dat is veel leuker dan zo'n nette hotelkamer waar je alleen bent. Maar helaas bleek de eerste camping die ik koos gesloten te zijn, Op naar de tweede camping die ik op mijn reservelijst had staan, maar een telefoontje naar die camping vertelde me dat ze pas op 3 juni open gaan. Dat is balen want ik wil echt graag kamperen, die saaie hotelkamers heb ik inmiddels wel gezien. Toch maar weer een hotelletje genomen. Jammer, morgen dus wat beter voorbereiden en meteen de campings bellen of ze open zijn. De komende dagen wordt het mooi weer, kampeer weer, alleen de Corona maatregelen werken nog niet mee.

Dag 17, Hildegard van Bingen, naar Ingelheim

Vandaag gaat de tocht van Assmannshausen via Aulhausen naar de Abdij van St. Hildegard, verder via Eibingen naar de Wallfahrtskirche (Bedevaartskerk) van St. Hildegard, dan naar Rhüdesheim am Rhein om even een  Rhüdesheimer kaffee te drinken (met Asbach-Uralt-brandewijn). 

Vervolgens gaat de voettocht verder naar Geisenheim, Oestrich-Winkel, dan met de veerboot de Rijn over naar de linker oever en verder naar Ingelheim am Rhein. Vandaag heb ik 20 kilometers voor de boeg en de dag begint meteen goed met een klim van 210 meter, kunnen eindelijk weer eens de klimspieren in actie komen.

Toch maar even met mijn billen bloot, ik moet bekennen dat ik gisteren een stukje heb meegereden met een auto. Ik had geen keuze. Ik liep namelijk een pad langs de wijngaarden toen mijn app aangaf om door een tunnel onder het spoor door te lopen. De afdaling naar de tunnel was begroeid met brandnetels. Maar te oordelen naar de kaart op de app moest ik die tunnel hebben om te voorkomen dat ik kilometers om moest lopen. Na het tunneltje liep ik verder over een oud jaagpad langs de Rijn, tot ik na een paar kilometer bij wegwerkzaamheden kwam, ik kon niet verder, de weg was versperd met graafmachines en betonvlechters. Er was maar één rijstrook open vol met verkeer dus het was veel te gevaarlijk om daar tussen de auto's te lopen. Teruggaan was ook geen optie want terug de helling met brandnetels opklimmen was onmogelijk. Ik stond daar stevig te balen en wist niet hoe verder te gaan totdat er een vrachtwagen stopte en de chauffeur vroeg waar ik heen moest, hij bood aan mij door de weg versperring te rijden, een afstand van zeker twee of drie kilometer. Ik heb toen even mijn principes aan de kant gezet en heb dankbaar gebruik gemaakt van dit welkome aanbod. De Wheelie ging achter in het bakje en ik kon naast de chauffeur instappen. Fijn dat er zulke behulpzame mensen zijn. 

Kennen jullie die film van Herman Finkers, De beentjes van St. Hildegard? Ik was vandaag in de buurt dus heb ik haar abdij bezocht en de grafkerk waarin de gouden schrijn staat met haar overblijfselen. Gelijk heb ik van de gelegenheid gebruik gemaakt om een derde stempel in mijn pelgrimspaspoort te laten zetten door een zuster van de abdij.

Het verhaal van deze Twentse film heeft een aantal raakvlakken met mijn reis. Herman Finkers speelt zelf een hoofdrol en de film draait om zijn schoonvader die besluit om zijn grootste wens in vervulling te laten gaan. Hij is al jaren van plan om een voetreis te maken om de beentjes van Sint Hildegard te bezoeken. Ongeveer dezelfde voetreis die ik tot nu toe gemaakt heb. Zijn vrouw stak daar steeds een stokje voor totdat hij de stoute schoenen aantrekt en samen met zijn ezeltje op pad gaat. Verder vertel ik het verhaal niet maar deze film is een echte aanrader, door de Kring van Nederlandse Filmjournalisten werd de film verkozen tot 'Beste bioscooptitel van eigen bodem'.

Hildegard van Bingen was de eerste Powervrouw in de geschiedenis. Vrouwen die zich op dat moment wilden manifesteren, kozen niet voor het huwelijk, omdat ze dan wettelijk ondergeschikt zouden zijn aan hun echtgenoot. De wereld was in die tijd nog een echt mannenbolwerk. Het enige toevluchtsoord voor wilskrachtige vrouwen die hun eigen lot wilden bepalen, was het klooster. Hildegard koos ook voor deze aanpak en trad toe tot een kloosterorde waar ze zich kon ontwikkelen en waar ze kon studeren, en dat is haar zeer goed gelukt. Ze was actief op het gebied van religie, kosmologie, natuurwetenschappen, filosofie, plantkunde, geologie en poëzie, maar ze was ook de eerste vrouwelijke componist in de geschiedenis van de klassieke muziek die bij naam bekend is.

Tegen de wil van abt Kuno van Disibodenberg in besloot Hildegard in 1147 op de Rupertsberg in Bingen een onafhankelijk vrouwenklooster te stichten. In 1150 nemen de nonnen hun intrek in hun nieuwe huis. De toestroom van vrouwen voor haar klooster is zo groot dat ze in 1165 een dochterklooster opent in Eibingen, waar ik nu ben.

Hildegard schreef boeken "Causae et curae" en "Physics" over geneeskunde met talloze geneeskrachtige kruidenrecepten. Ook voor haar middeleeuwse muziek is er hernieuwde belangstelling. Ongeveer 80 van haar composities zijn aan ons overgeleverd, een repertoire dat tot de meest uitgebreide onder middeleeuwse componisten behoort.

Ze componeerde Ordo Virtutum, "Orde der deugden", een gezongen drama voor vrouwenstemmen met één partij voor een mannenstem, de duivel, dat ze componeerde voor de nonnen van haar klooster.

Hildegard was een productief wetenschapper en zette haar inzichten op schrift. Ze startte dit vanuit de vier elementen: vuur, lucht, water en aarde met hun respectievelijke kwaliteiten van warmte, droogte, vochtigheid en kou. Hiermee kwamen de vier temperamenten in het lichaam overeen: cholerisch (gele gal), sanguinisch (bloed), flegmatisch (slijm) en melancholisch (zwarte gal). De menselijke persoonlijkheid werd toen bepaald door het overwicht van een of twee van die temperamenten.

Hildegards geschriften zijn uniek, ze schrijft ook over seksuele relaties en over fysieke vreugde vanuit een vrouwelijk oogpunt. Van haar is de oudst bekende beschrijving van het vrouwelijk orgasme: "Als een vrouw de liefde bedrijft met een man, voelt ze de warmte tot in haar brein. Dat brengt een zinnelijke verrukking teweeg…".

Tegenwoordig telt de abdij van Sint-Hildegard meer dan 50 nonnen die leven in de geest van Sint-Benedictus, dezelfde als die ze naleven in de Achelse Kluis. Hun motto is dus Ora et Labora en ook de nonnen bidden 6 keer per dag. Ze werken hard, restaureren oude geschriften en boeken en beheren een grote bibliotheek vol middeleeuwse geschriften, waarvan de basis werd gelegd door St. Hildegard. Maar Hildegard heeft ook een aanvang gemaakt met een wijngaard en de nonnen zetten dat werk nog steeds voort. Ze beheren nu een wijngaard van 7 hectare met Spätburgunder- en Riesling-druiven. Het is de enige wijngaard in Europa die volledig door vrouwen wordt gerund.

Dag 16, langs de Lorely, naar Assmannshausen.

 

Vandaag gaat de tocht van Sankt Goar langs de Lorely, via Oberwesel, Bacharach, Rheindiebach, Niederheimbach, dan met de veerboot over de Rijn naar de andere oever en dan via Lorch naar Assmannshausen. Vandaag loop ik, net als gisteren, weer 27 kilometer. Behalve wat motregen is het weer een stuk beter dan gisteren. Ik volg al dagen de oevers van de Rijn, maar ik ben nog steeds niet uitgekeken op dit stukje werelderfgoed.

In de tijd van paus Adrianus was de Rijn een van de belangrijkste waterwegen van Europa. Wegen waren er nauwelijks, dus voor het transport van graan, zout, laken, hout, wijn en vele andere voedingsmiddelen was men aangewezen op rivieren, ook het personenvervoer ging vaak over het water. Men maakte gebruik van trekschuiten die met touwen werden voortgetrokken door paarden maar soms ook door menskracht, jaagpaden werden aangelegd langs de oevers van rivieren. Die jaagpaden liggen er nog steeds en ik maak er dankbaar gebruik van. Ze zijn keurig vlak en liggen altijd dicht bij de rivier voor het beste uitzicht. De trekschuit werd eeuwenlang gebruikt totdat de veel snellere stoomboten het werk overnamen en meerdere trekschuiten tegelijk stroomopwaarts sleepten.

De Wolgaslepers, Ilja Repin

Reizen was toen nog een hele onderneming, je werd blootgesteld aan weer en wind, niemand had ooit gehoord van planning en tijdschema's, laat staan dat je je reis tot in de puntjes kon voorbereiden. Reizen was avontuurlijk maar ook vol gevaar, je had veel doorzettingsvermogen nodig om je doel te bereiken. Hoe anders is dat in deze moderne tijd, vandaag de dag stelt reizen niet zoveel meer voor, mensen zoeven voorbij in comfortabele auto’s met airconditioning of maken een vakantie reis met een camper waarbij ze van alle gemakken zijn voorzien. 

Vandaag wandel ik voorbij de Lorely, een 132 meter hoge rots langs de rechteroever van de Rijn. Op dit punt maakt de Rivier een scherpe bocht en wurmt zich door een vernauwing rond een klif. De Rijn is hier op zijn smalst (slechts 113 meter), maar met 25 meter ook op zijn diepst, met gevaarlijke stromingen tot gevolg. De vele schepen die hierdoor vergaan zijn, vormen voer voor legendes en verhalen. Heden ten dage wordt nog steeds voor de passage gewaarschuwd. Nog in januari 2011 veroorzaakte een ongeval met een schip met 2.400 ton zwavelzuur grote problemen.

Lorely 

Tegenstroom, onderstroom draaikolken, dit water heeft het allemaal

Uit oude volksverhalen is bekend dat dit gebied werd bevolkt door nimfen. Toen steeds meer mensen de oevers begonnen te bewonen, werden de nimfen verjaagd. Slechts één nimf bleef achter. Zij kon geen afscheid nemen van de Rijn en vestigde zich op de hoge rots, vanwaar ze uitzicht had over de hele rivier. Met haar prachtige, treurige zang, haar schoonheid en haar lange, gouden haren wist zij de schippers te betoveren, die de aandacht voor hun schepen verloren en door de sterke stroom op de rotsen liepen. Dit verhaalmotief kennen we overigens uit de Griekse mythologie. Velen verloren hierbij het leven. Op zekere dag wilde een jonge ridder, de zoon van graaf Palatinus, het meisje eens van dichtbij bewonderen. Hij besloot met zijn schildknaap een tocht naar de rots te ondernemen, maar zoals zovelen vóór hem raakte hij betoverd door haar gezang en ook hij kwam om toen zijn bootje op de rotsen te pletter sloeg. De schildknaap wist zich echter te redden en bracht het droeve nieuws aan de graaf. Vol van woede en verdriet beval hij zijn mannen de nimf van de rots te gooien, zodat ze zou verdrinken, net als al haar slachtoffers. Toen de nimf de soldaten van de graaf zag naderen, wierp ze haar halsketting in het water en zong ze nog een laatste lied. Daarop kwamen er grote golven uit de Rijn die haar meevoerden, waarna de nimf voor altijd verdween. Deze legende is de basis geweest voor een groot aantal gedichten, films en muzieknummers.

Ich weiß nicht, was soll es bedeuten,

Daß ich so traurig bin,

Ein Märchen aus uralten Zeiten,

Das kommt mir nicht aus dem Sinn.

Die Luft ist kühl und es dunkelt,

Und ruhig fließt der Rhein;

Der Gipfel des Berges funkelt,

Im Abendsonnenschein.

Die schönste Jungfrau sitzet

Dort oben wunderbar,

Ihr gold'nes Geschmeide blitzet,

Sie kämmt ihr goldenes Haar,

Sie kämmt es mit goldenem Kamme,

Und singt ein Lied dabei;

Das hat eine wundersame,

Gewalt'ge Melodei.

Den Schiffer im kleinen Schiffe,

Ergreift es mit wildem Weh;

Er schaut nicht die Felsenriffe,

Er schaut nur hinauf in die Höh'.

Ich glaube, die Wellen verschlingen

Am Ende Schiffer und Kahn,

Und das hat mit ihrem Singen,

Die Loreley getan.

Gedicht van Heinrich Heine.

Dag 15, door de regen, naar Sankt Goar

Vandaag was een kletsnatte dag. De tocht gaat van Rhens via Brey, Spay, Boppard en Bad Salzig naar Sankt Goar. Een tocht van27 kilometer waarbij ik ook vandaag de oevers van de Rijn blijf volgen.

Ik vind het leuk om buiten mijn comfortzone te treden en een beetje af te zien. Een lichte vorm van zelfkastijding kan fijn zijn. Ik vind het leuk als er zich onvoorspelbare ervaringen aandienen. Eerder schreef ik in mijn blog over het doel van mijn reis en dat deze reis het scharnierpunt is tussen twee levensfasen. Maar naast dat doel wil ik ook ontdekken wat mijn ouder wordende lijf nog kan. Kan ik, net als de soldaten van Napoleon, zomaar de helft van Europa te voet doorkruisen en de ontberingen die daarmee gepaard gaan, doorstaan? En wordt mijn lijf weer gezond en sterk zijn als ik dat doe? Kan ik op deze manier mijn lichaam resetten naar default? Van een kantoorlijf met dito buik naar een buitenmens lijf dat tegen een stootje kan!

Vandaag werd ik stevig op de proef gesteld. Ik vind het niet erg als het regent, ik doe dan een windjack aan, doe de regenhoes op om de Wheelie en loop vrolijk verder. Je wordt dan nat maar meestal komt na een uurtje de zon weer tevoorschijn en word je weer droog. Hiervoor heb ik netjes een setje sneldrogende kleding, een fleecevest en wandelbroek aangeschaft die meestal na een half uurtje weer droog zijn.

Maar vandaag werd het na een uurtje niet droog, het regende uren aan een stuk en toen het een kwartiertje droog was begon het weer helemaal overnieuw. Nou, dan raak je wel uit je comfortzone, de regen waaide van mijn hoed in mijn kraag en liep langs mijn ruggengraat in mijn onderbroek. In het hotel kreeg ik een straalkacheltje en daar hangt nu mijn complete set sneldrogende kleding langzaam droog te worden.

Op een droog moment kan ik snel een mooie foto maken van de Marksburg. Op de eerste foto van vandaag is deze burcht ook te zien tussen de regenwolken. 

Deze Marksburg is zo strategisch gelegen bovenop een berg dat het het enige kasteel in de hele “Mittelrhein” is dat nog nooit is verwoest. In de tijd van Adrianus werd aan dit kasteel nog gebouwd en kreeg het de vorm die het nu nog heeft. Het kasteel werd gebouwd om de plaats Braubach te beschermen. Het hele Mittelrhein  gebied met zijn tientallen kastelen en dorpjes vol vakwerkhuizen staat op de Unesco Werelderfgoedlijst.