Dag 14, Deutsches Eck, naar Rhens

Vandaag is een druilerige dag met af en toe een hoosbui. Maar later op de dag dringt de zon steeds vaker door de wolken.

De Wheelie en zijn kartrekker beide in regenpak!

Fotogenieke weersomstandigheden

Vandaag gaat de tocht van Kaltenengers via Sankt-Sebastian, Kesselheim, Wallersheim, Koblenz, Deutsches Eck en Oberwerth naar Rhens. 

Gisteravond kwam ik aan bij een leeg hotel, werd ontvangen door een sleutelkastje. Ik had een luxe hotel-restaurant verwacht, te oordelen naar de website en dat klopte ook. Maar door strikte naleving van de Corona-maatregelen was al het leven uit het hotel verdwenen. De rest van het dorp Kaltenengers was ook verlaten, geen restaurant, geen Imbiss, geen winkel, alles was gesloten. Dus ik moest het doen met mijn noodrantsoen en at mijn laatste blikje vis met brood. Vanmorgen ontbeten met een appel, granola en thee. Dus eerst maar eens proviand inslaan (sandwiches, yoghurt, granola en kaas) en mijn noodrantsoen op orde brengen (appels, houdbaar brood, blikjes vis, potje pindakaas en thee).

Het zijn vooral de kleinere, door een familie gerunde hotels waar je voor gastvrijheid moet zijn. Top van ervaring was een Chinees gerund hotel, de receptioniste hielp mij de zware Wheelie de trap op te dragen. 's Avonds at ik buiten op het beschutte terras “Knusprige Ente mit Gebackener Reis”, heerlijk. Teveel zoals gewoonlijk bij de Chinees, dus heb ik het restant in laten pakken voor lunch de volgende dag. Het ontbijt was gewoon in de eetzaal. Klaarblijkelijk zijn zo niet zo bezig met het volgen van het nieuws over Corona, maar doen ze gewoon hun eigen ding.

Maar we gaan verder met de wandeling langs de Rijn:

Alle terrasjes zijn nog gesloten, gezelligheid is hier nog ver te zoeken. 

In Duitsland zie je weinig weerstand tegen de Corona maatregelen, het lijkt alsof iedereen zich gedwee aan de regels houdt. Je hoort niemand klagen, ook niet als je ze vraagt wat ze van de strikte regels vinden. Het lijkt alsof ze trots zijn op hoe goed ze zich allemaal aan de regels houden. En dus gaat Angela Merkel verder, een versoepeling van de Corona-maatregelen wordt pas op 3 juni verwacht. De enige mensen die ik ontmoette die kritisch reageerden waren geen Duitsers, maar een Nederlandse hotelier en een Syrische kebab imbiss uitbater. Het is wonderlijk hoe anders we in Nederland in deze wedstrijd staan met de overheid.

Begrijp me niet verkeerd, de autochtonen hier zijn ook erg vriendelijk en geïnteresseerd en zolang je je keurig aan de regels houdt zijn ze ook super gastvrij.

Vandaag wandel ik in Koblenz langs de “Deutsches Eck”, het punt waar de Moezel uitmondt in de Rijn. Dit punt is altijd van groot strategisch belang geweest voor de heersers van dit gebied, vanaf het fort op de andere oever van de Rijn heb je een goed overzicht en kan je het gebied met kanonnen beheersen. Deze “hoek” tussen twee belangrijke rivieren spreekt dus al eeuwenlang tot de verbeelding van de inwoners van het Duitse rijk. Het is op dit punt dat een standbeeld van de Duitse Keizer Wilhelm I over de rivieren uitkijkt.

Keizer Wilhelm I slaagde er samen met Otto von Bismarck in om de Duitse eenwording voor elkaar te boksen.

Weet je nog, Karel V was niet alleen keizer van wat nu Spanje en de Benelux is, hij regeerde ook over het Heilige Roomse Rijk waartoe veel Duitstalige staten behoorden. Duitstalig Centraal-Europa omvatte meer dan 300 politieke entiteiten. De verschillen in grootte tussen deze landen waren enorm. Er waren complexe gebieden van de adellijke familie Hohenlohe of grotere landen zoals het keurvorstendom Beieren en het koninkrijk Pruisen. Er waren ook veel vrije rijkssteden die ook in grootte en invloed varieerden. Zo was er het machtige Augsburg en het onbeduidende Weil der Stadt. Er waren ook kerkelijke gebieden zoals het rijke abdijvorstendom Reichnau en het machtige aartsbisdom Keulen. En er waren ook landen met een dynastie zoals het hertogdom Württemberg. Deze gebieden maakten allemaal deel uit van het Heilige Roomse Rijk, werkten samen in de verdediging van dit grote Rijk en accepteerden Karel V als hun heerser. Daartoe betaalden ze ook belastingen aan het hof van Karel V. Onderling werd er druk uitgehuwelijkt om invloed te vergroten maar  er waren ook allerlij intriges en familieruzies waardoor gebieden nog verder versnipperden. Deze wanordelijke situatie heeft zo jaren kunnen bestaan, totdat Napoleon er een einde aan maakte. Hij veroverde het hele gebied met zijn nieuwe manier van oorlog voeren (slag bij Austerlitz) schafte de vrije Rijkssteden af en richte de Rijnbond op als vazalstaat van Frankrijk. 

Maar na de val van Napoleon begon het gedonder opnieuw en het duurde tot 1850 voordat toen nog Koning Wilhelm het initiatief nam om alle Duitstalige volken in één land te verenigen. Hij stelde Otto van Bismarck aan als minister-president van Pruissen. Samen gingen ze voortvarend aan de slag om die eenheid te smeden. Volgens Bismarck moest eenheid niet door compromissen bereikt worden, niet door te polderen zoals wij in Nederland doen. Eenheid moest bereikt worden met bloed en ijzer “Blut und Eisen” en dat is uiteindelijk gelukt. Met deze aanpak is het huidige Duitsland ontstaan, dat aanvankelijk ook een groot deel van Polen en Litouwen omvatte, landen die op dat moment niet meer bestonden.

Het opschrift op de sokkel van Keizer Wilhelm I luidt;

WILHELM DEM GROSSEN

Nimmer wird das Reich Zerstöret

Wenn Ihr Einig Seid und Treu

Eensgezind en trouw, dat zijn de Duitsers nu nog steeds.

Een paar dagen geleden kreeg ik te horen dat de waterstand normaal was voor de tijd van het jaar, maar het waterpeil is toch een paar meter hoger dan waarvoor deze steiger is ontworpen.

Zo zag de Deutsches Eck er in 1993 uit tijdens extreem hoog water, toen ook in Nederland 75.000 mensen in het rivierengebied werden geëvacueerd. Sindsdien is er veel gespeculeerd over de opwarming van de aarde.

In Koblenz wordt het waterpeil sinds 1817 "Pegel Koblenz" elk uur nauwkeurig geregistreerd.

Aan de buitenkant van de meetkamer is een liniaal geplaatst en de hoogste waterstanden zijn aangegeven met strepen en jaartallen. Ook zijn er op dit gebouw waterstanden aangebracht van voor 1817. De hoogst bekende waterstand ooit was in 1784, de op één na hoogste waterstand in1651. Daarna volgt 1993 op de derde plaats. Zo zie je maar weer, de geschiedenis herhaalt zich.

Pegel Koblenz

Dag 13, langs de Rijn, naar Kaltenengers

Langs de Rijn kan je prachtige foto’s maken,

Maar op veel plekken detoneert de industrie het beeld.

Vandaag gaat de tocht van Bad Breisig via Brohl-Lützing, Namedy, Andernach, Weissenthurm en Urmitz naar Kaltenengers. Door erosie ligt de Rijn hier diep in het landschap tussen hoge heuvels. Outdooractive stelt weer een mooie route voor maar wel met heel veel klimmen en dalen. Daar ben ik nog niet klaar voor ondanks de rustdag. Ik verheugde me erop om over vlakke paadjes langs de rivier te wandelen. Ik heb ontdekt dat als ik de app op fietsen zet in plaats van wandelen, dat de voorgestelde route dan netjes langs het water loopt en dat er nauwelijks hoogteverschillen in de route zijn. Dat is waar ik vandaag voor kies, een fietstocht van 25 kilometer over vlakke paden, maar zonder fiets.

Een nadeel van wandelen langs de Rijn is dat het niet meer mogelijk is om idyllische wandelpaadjes te fotograferen. Ook spoor- en snelwegen vermijden hoogteverschillen en kiezen daarom voor hetzelfde tracé. In plaats van fluitende vogels en ruisende bomen loop ik nu in het lawaai van treinen en auto's, maar wel vlak, en dat is fijn.

Volgens omwonenden is het waterpeil op dit moment niet extreem en ben ik erg verrast hoe snel de stroming is. De groene boei heeft een flinke boeggolf en ook een lange hekgolf, dat heb ik nog nooit in een rivier gezien. 

Ik kan de schepen die met mij stroomopwaarts gaan bijna bijhouden. Als een schip mij passeert, duurt het meer daneen uur voordat hij uit het zicht verdwijnt. De stroomafwaarts varende schepen gaan zeker drie keer sneller en zijn snel uit het oog verdwenen.

Ik kende de plant niet waarvan ik gisteren de foto van de stengel heb gepubliceerd. Vandaag vertelde een natuurvorser me dat het de Japanse duizendknoop is, een invasieve plant die erg sterk is, door beton kan groeien en niet kan worden bestreden, hij is namelijk ongevoelig voor alle onkruidbestrijdingsmiddelen. De oevers van de Rijn staan er vol mee.

Dag 12, wandelen, naar Bad Breisig.

Wandelen is een langzame manier van voortbewegen, maar als je gewoon blijft lopen, kom je onopgemerkt snel vooruit.

Vandaag gaat de tocht van Laach aan de Ahr via Rech, Dernau, Walporzheim, Calvarienberg, Bachem, Bad Neuenahr-Ahrweiler, Heimersheim, Ehlingen, Schmitzmühle en Sinzig naar Bad Breisig aan de Rijn. Het was een lange tocht maar de hele tocht loop ik langs rivieren waardoor ik niet hoefde te klimmen, ondanks de afstand van 30 kilometer was dit een fluitje van een cent.

Ik heb nog geen blaren gelopen, ik had de blarenplijsters net zo goed thuis kunnen laten. Maar dat wil niet zeggen dat ik nergens last van heb. Elke dag voel ik een andere spier, dan is het de linkerkuit, dan mijn rechterknie, dan een lies en ook mijn rug protesteert soms. Ik vertraag dan mijn wandeltempo een beetje en concentreer me een half uur op de spier die protesteert. Ik probeer deze spier tijdens het lopen niet verder aan te spannen, maar zoveel mogelijk te ontspannen. Voor mij is dit de remedie.

Als het op snelheid aankomt, verliezen we het van de meeste dieren. De eerste de beste koe kan al sneller rennen dan een Olympische atleet. Schepsels met vier poten gaan sneller dan met twee. Als het om uithoudingsvermogen gaat, kunnen mensen wel wedijveren met dieren. Al lopend hebben mensen de wereld rond gelopen en hebben we vele krijgstochten ondernomen. Het grappige van de manier waarop we lopen is dat we onszelf niet naar voren duwen zoals viervoeters doen, maar dat we gewoon voorover vallen en voordat we op onze snufferd gaan zetten we onze andere voet naar voren. De zwaartekracht zet ons lichaam in beweging en dat maakt het extreem efficiënt, niet heel snel, maar zuinig met energie. De San (bosjesmannen) vingen de snelste dieren door ze dagenlang in groepen te achtervolgen tot ze uitgeput waren. Dit toont aan dat lopen voor mensen een heel natuurlijke manier van bewegen is. Hardlopen is voor noodgevallen zoals vluchten. Als de noodzaak er niet is, loop je. Dat kunnen we veel langer volhouden. Kijk maar naar de 70-plussers die de Vierdaagse moeiteloos afmaken.

Ons lichaam geeft beloningen af ​​als we ons goed gedragen. Tijdens een lange wandeling maakt ons lichaam endorfine aan. Dit gelukshormoon zorgt ervoor dat we ons goed voelen. Bewegen is dus niet alleen goed voor onze lichamelijke conditie, het helpt ook om van stress af te komen. Het werkt hetzelfde met dieren. Dieren die veel bewegen, zoals wolven die voedsel zoeken, maken ook endorfine aan en zijn niet gestrest tijdens de jacht, maar juist heel kalm. Zo werkt het ook met een hond die uitgelaten wordt, die gaat daarna ontspannen zijn mandje in. Ook ik ga 's avonds heel ontspannen slapen.

Met het vliegtuig ben je in twee uur in Rome. Met de nachttrein in anderhalve dag. Met de auto of motor duurt het twee dagen. Met de fiets kan je in twintig of dertig dagen naar Rome fietsen. Maar ga je lopen, dan duurt het pas echt lang. Loop je stevig door dan kan het in tachtig a honderd dagen.

Ik kies om te wandelen omdat dat het tempo is dat van nature bij mensen past. Als je met het vliegtuig gaat, zie je alleen wolken, als je met de auto gaat, flitst het landschap voorbij. Met de fiets zie je al meer, maar pas als je gaat lopen zie je alle details om je heen. De rotsformaties, de bloemen, steensoorten, bomen, vogels, dieren, akkers met wat er verbouwd wordt en hoe de groei verloopt. Watervallen, tunnels, rivieren, beken, spoorlijnen met hun stations, dorpen met hun typische huizen. Kerktorens, veldkapelletjes, villa's, kastelen, forten, steden met hun industrie in de periferie. Je kan alles zonder haast tot in detail rustig bewonderen.

Niemand minder dan Johann Wolfgang von Goethe denkt er hetzelfde over als ik.  Om zijn inspiratie weer tot leven te wekken, wandelde en reisde hij drie jaar door Italië. Tijdens deze "Italienischer Reise" schrijft hij de beroemde zin:

‘Nur wo du zu Fuss warst, bist du auch wirklich gewesen’ 

Vanmiddag, tijdens mijn wandeling langs de Ahr met zijn vele stroomversnellingen, moest ik denken aan Leonardo da Vinci. Leonardo was ook een tijdgenoot van Adrianus en pas net overleden (1519) toen Adrianus paus werd. Ik las onlangs zijn biografie en ontdekte hoe Leonardo verwonderd was over de stroming van water. Dagenlang bestudeerde hij de stromingen en draaikolken van water door een stok in een beek te steken.

Leonardo koppelde de beweging van water aan de beweging van haren. Beide hebben twee bewegingen, de ene beweging gaat voort met de stroming van het oppervlak, de andere met de lijnen van de wervelingen die ontstaan. Hij ontdekte dat water in een rivier laminair stroomt, maar door weerstand zijn snelheid verliest en overgaat in turbulente stroming. Dit effect was vanmiddag duidelijk zichtbaar.

Dag 11, Rustdag, afsluiten en start nieuwe levensfase

Vandaag heb ik een rustdag genomen na 10 dagen wandelen, mijn lijf is nog niet in voldoende conditie om continu verder te lopen. Het hotel heeft een goed bed zodat het lichaam twee nachten kan herstellen. 

Eindelijk tijd om de vraag “waarom?” te beantwoorden 

Onderweg kom ik regelmatig wandelaars tegen die soms met belangstelling vragen “Wohin geht die Reise”. Vaak ontstaat er een leuk gesprek en als men bekomen is van verbazing, stelt men steeds weer de vraag; waarom? Waarom te voet naar Rome? Ik heb geen pasklaar antwoord, ik probeer uit te leggen dat ik met deze reis een periode in mijn leven afsluit en me voorbereid op een nieuwe fase in mijn leven.

Naar mijn beschouwing kan een mensenleven in drie fasen worden verdeeld. De ontdekkingsfase; de opbouwfase en tenslotte de verwonderingsfase. Idealiter duurt elke fase ongeveer 30 jaar.

Een groot deel van de ontdekkingsfase woon je bij je ouders in je geboortehuis. Je doet veel kennis op door opleidingen, maar ook in de dagelijkse omgang met je gezinsleden en de mensen om je heen. In deze fase ontdek je wie je bent en wat je kunt. Je maakt vrienden en probeert te ontdekken hoe dat werkt met meisjes. Je maakt je geleidelijk los van je ouders en gaat op eigen benen staan. Daarbij valt veel te ontdekken, waar ben ik goed in? Hoe kan ik in mijn levensonderhoud voorzien? Waar kan ik gaan wonen? 

Deze fase sloot zich af toen ik met Loes een eigen gezin stichtte. 

Ik kan me nog heugen als de dag van gisteren dat mijn eerste kind werd geboren, het voelde voor mij als een enorme wending in mijn leven. Vanaf dat moment draaide het leven niet meer alleen om mijzelf, vanaf nu was ik verantwoordelijk voor mijn prille gezin. Je komt dan automatisch in de opbouwfase terecht. Je gaat op zoek een passende baan met een goed inkomen. Je koopt een huis en klust net zolang tot het een droomhuis is geworden. Er komen nog meer kinderen, niet geheel volgens plan kregen Loes en ik vier kinderen. In deze opbouwfase ga je er tegenaan, je werkt nog wat harder om ervoor te zorgen dat het je gezin aan niets ontbreekt. Een burn-out ligt op de loer, maar dat heb ik gelukkig kunnen voorkomen door steeds mijn ontspanning te zoeken en af en toe wat rustiger aan te doen. 

Voor mij sluit deze fase zich nu af, nu mijn kinderen op eigen benen gaan staan, ze hebben mij niet meer nodig.  Ook op het werk laat de jongere generatie me inzien dat ze me niet voor alles nodig hebben en dat ze het prima kunnen redden zonder mij. 

Er breekt nu een nieuwe fase aan, de verwonderingsfase. Het is niet langer nodig om nog hoger op de carrière ladder te klimmen, het hoeft niet langer een doel te zijn om nog meer geld te verdienen. Het is nu tijd voor reflectie, waar ben ik mee bezig? Wat wil ik nog van het leven? Het overlijden van mijn beide ouders in de afgelopen twee jaar doet me opnieuw beseffen dat het leven eindig is. Daarom wil ik vanaf nu bezig zijn met me verwonderen. Verwonderen hoe mooi de wereld is. Verwonderen waartoe de mens in staat is en in het verleden gedaan heeft. Verwonderen wat voor prachtige schilderijen, muziekstukken, beelden, machines, boeken, films, foto's en gebouwen mensen hebben gemaakt. Verwonderen hoe het mijn kinderen, familie en vrienden vergaat. En zo is er nog veel meer om je over te verwonderen. Waar ik kan, en als het mij past en uitdaagt, wil ik daar graag een steentje aan bijdragen. 

Ik maak deze voettocht naar Rome om me voor te bereiden op deze laatste levensfase, maar ook om de opbouwfase af te sluiten. Ik hoop nog dertig jaar ouder te worden en die dertig jaar met heel andere dingen bezig te zijn. Welke? daarin laat ik mezelf verrassen en verwonderen.  

In 1500 hoorde het dorp Laach bij de heerschappij Saffenburg. Er ligt nog een kasteel aan de oever van de Ahr, een enorme ruïne die geleidelijk samensmelt met de rotsachtige omgeving. De heerschappij had een eigen rechtbank, bestaande uit lekenrechters die in de dorpen waren gekozen. De rechtbank stond onder leiding van een ambtenaar die door Karel V in overleg met de Graaf van Saffenburg/Virneburg werd aangewezen. Zonder speciale toestemming mocht geen vreemdeling zich in de heerschappij vestigen, maar moest er twaalf Rijkstaler voor betalen. Als hij een vrouw had, moest hij acht Rijkstaler voor haar betalen. Zo is direct duidelijk wat toen het waardeverschil was tussen mannen en vrouwen.

De steile oevers van de Ahr, gevormd door erosie, waren in 1500 al bijzonder geschikt voor wijnbouw. De wijngaarden werden door de Graaf verpacht aan de wijnboeren. Maar door de Reformatie en de Franse revolutie, met de ontbinding van vele vorstendommen, verloren de wijnboeren hun beste klanten. Daarom werd in dit gebied al in 1868 een Winzergenossenschaft (Wijngenootschap) opgericht. De oudste ter wereld. Van oudsher legt men zich hier toe op de Spätburgunder druif, familie van de pinot noir. Het is geen makkelijke druif om te verbouwen, veel gevoeliger voor schimmels en ziekte dan bijvoorbeeld de cabernetdruif, maar hij doet het erg goed op deze warme hellingen waar vaak een frisse wind staat. Het wijngenootschap telt inmiddels 450 leden die gezamenlijk hun druiven verwerken en daarbij de hoogste kwaliteit nastreven. Ik proefde een bekroonde editie Saffenburg nr. 21 van 2017 en was onder de indruk. Niet voor niets wordt hij de "König der Rotweine" genoemd.

Dag 10, laatste stuk Eifel, naar Laach

Vandaag gaat de tocht van Bad Münstereifel via Rodert, Wald, Kirchsahr, Berg, Kreuzberg, en Altenahr naar Laach. Outdooractive vertelt me dat ik daar 7 uur en 8 minuten voor nodig heb, de afstand 25,7 kilometer is, dat ik in totaal 426 meter moet klimmen en 546 meter ga afdalen. In werkelijkheid ben ik, net als de vorige dagen, er meer dan 9 uur mee bezig. Het aantal kilometers is niet het probleem, de afdaling ook niet, maar het zijn die 4 Domtorens van Utrecht dit ik tijdens dit pad moet beklimmen. Dus heb ik echt wat meer tijd nodig. 

Zelfs dit soort trappen moet ik overwinnen.

De dag begint met een stevige klim van 250 meter, wat zo vroeg in de ochtend een nadeel is. Maar het voordeel van een klim naar een hoog punt is vaak een beloning met mooie uitzichten.

Het waait hard vandaag maar de dag blijft droog met regelmatig zonneschijn, heerlijk weer om te wandelen. Vandaag en de afgelopen dagen heb ik grote stukken gelopen van de HWW (Haupt Wander Weg) 11, de Ahr Urft Weg, die, zoals de naam al doet vermoeden, begint bij de Urft, waar ik drie dagen geleden was, en eindigt bij de Ahr, waar ik vandaag aangekomen ben. Deze noordkant van de Eifel is een uitgestrekt, groen, heuvelachtig, rustig en eenzaam gebied. Misschien komt die stilte door Corona, maar toch is het een ongewoon dunbevolkt gebied, als je niet kiest voor de kronkelende asfaltwegen, waar motorrijders zo van genieten, kom je nauwelijks voertuigen en mensen tegen. De app kiest voor mij de mooiste paden, ver weg van de motorrijders.

De vogels zijn erg actief. Ik kan ze niet fotograferen, daarvoor heb ik niet de juiste camera en objectieven meegenomen. Maar het is een lievelust zoals de vogels te keer gaan. De koolmezen, ook wel bos-sirene genoemd, slaan alarm zodra ik dichtbij kom. Grijze kwikstaarten huppen vrolijk met me mee over mijn pad. De vink, die zich thuisvoelt in dit landschap met bossen en velden, fluit duchtig zijn suskewiet. De merels maken dit concert compleet, vooral de mannetjes proberen de vrouwtjes te imponeren met hun gefluit afgewisseld met rollers en gezang.

Ik zie bruin, grijze vogels die ik niet ken uit mijn woonomgeving. Soms zie ik een buizerd tussen de bomen scheren op zoek naar een prooi. 

Als ik loop heb ik mijn camera en iPhone altijd onder handbereik, elk zit in een eigen waterdichte tas aan mijn heupgordel. Ik gebruik de  iPhone als dictafoon. Indrukken of gedachtes die ik vast wil leggen spreek ik in en de “Notities” app van Apple zet ze direct om in geschreven tekst, wat handig is om in mijn blog te verwerken. Ik hoef ook niet te stoppen om een foto te maken. Ik maak er tientallen per dag en de mooiste komen op mijn blog.

Ik gebruik de iPhone veel om te navigeren en aantekeningen te maken. Om te voorkomen dat de accu leeg raakt, hangt deze een groot deel van de dag aan het zonnepaneel. Ik heb ook twee bidons met water binnen handbereik, ik hoef maar naar achteren te grijpen om een slokje te pakken en dat heb ik vaak nodig als ik bergopwaarts ga.

Het meest onmisbare uitrustingsstuk is mijn Whiterock outback-hoed. De grote rand houdt mijn gezicht uit de zon, de hoed doet daarnaast dienst als paraplu en houdt mijn hoofd, nek en schouders droog. Ik ben erg gevoelig voor ontstekingen in de voorhoofdholtes, maar gelukkig beschermt hij prima tegen ijzige koude wind. Ook laaghangende takken kunnen goed worden afgeweerd. Helaas is het geen flatteuze hoed, maar dat maakt niet uit, ik kan hem geen dag missen.