Dag 9, over de Ahr- Urft weg naar Bad Münstereifel

Het lopen gaat vandaag veel beter. Mijn kuiten spelen niet meer op, blijkbaar beginnen mijn benen langzaam in vorm te komen. Het bleef vandaag droog en de zon gluurde regelmatig tussen de wolken. De natuur is prachtig vandaag, maar misschien ben ik bevooroordeeld. Het blijkt dat als de zon schijnt en je bergaf loopt, de natuur veel mooier is dan als het regent en je een berg moet opzwoegen.

Vandaag gaat de tocht van Gemünd via Kall, Kelderich, Weyer, Dreimühlen, Pesch en Nöthen naar Bad Münstereifel. De hiking-app vertelt me dat ik daar 7 uur en 22 minuten voor nodig heb, dat ik in totaal 577 meter moet klimmen en 637 meter ga afdalen. Maar die app houdt er geen rekening mee dat de hiker over de zestig is en dat hij meer dan 25 kilogram bagage meezeult. Ik doe er gewoon 9 volle uren over.

Onderweg zie ik veel versierde bomen in de tuinen. Ik vraag een dame wat die boom betekent. Ze vertelt dat het een "May baum" is. Dat is een eeuwenoude Keltische traditie. In de nacht voorafgaand aan 1 mei planten de vrijgezelle jongens een versierde boom, meestal een berk, in de tuin van het meisje dat ze bekoren. De boom blijft daar een maand staan. Dan komt de jongeman hem ophalen. Als het meisje gecharmeerd is van deze avance, is het gebruikelijk dat haar moeder een ‘Kuchen’ bakt en haar vader hem beloont met een kist bier. En van het meisje zelf krijgt hij een kus.

Maar zo simpel blijkt het niet altijd te werken, er gaan geruchten dat meisjes de boom nog dezelfde avond afzagen en hem voor de deur van de jongeman smijten, een moderne vorm van emancipatie. Over emancipatie gesproken, in een schrikkeljaar werkt het allemaal andersom, dan zijn de meisjes of jonge vrouwen aan de beurt en zetten een boom neer bij de jongen van hun dromen.

Zo zie je maar, de Kelten hadden nog geen Tinder en bedachten een hele praktische oplossing. Ik begrijp heel goed dat de inwoners van de Eifel deze traditie levend houden, veel gemakkelijker dan swipen en daten. 

We hebben het ruigste deel van de Eifel gehad. Het landschap vertoont steeds meer agrarische activiteiten en zoals jullie weten; boeren maken het landschap, en daar zijn ze trots op. Het probleem is helaas dat niet alle boeren goede landschapsarchitecten zijn.

Je ziet hier opmerkelijk weinig wild. Geen haas, konijn, fazant of wat dan ook te bespeuren. In vier dagen tijd heb ik één ree gezien. In de Brabantse natuurgebieden zie je overal wroet-sporen van wilde zwijnen, maar ook die zijn hier nergens te bekennen. Je ziet hier wel van die 4x4 terreinwagens met een sticker op de achterruit “Freitag - Jagdtag”. Het barst hier van de jachthutjes, een zogenaamde hoogzit. De jagers nemen hier s'ochtends hun  plekje in voor het krieken van de dag. Als de dieren niets vermoedend hun ochtend ommetje maken, worden ze totaal onverwachts omgelegd door de jagers. Ik ben niet tegen jagen, de oermens was immers van nature een jager-verzamelaar. Jagers propageren de wildstand te beheren en in balans te houden. Maar is die balans hier niet een beetje doorgeslagen? Aan de andere kant zijn de Duitse jagers erg succesvol in het bestrijden van de ongewenste wilde zwijnen, de boeren hier zijn daar zeer tevreden over.

Nou, dat was een lange en vermoeiende dag, ik heb er weer eentje verdiend, proost!

Dag 8, het weer wordt beter, naar Gemünd

Vandaag was het weer een stuk beter dan gisteren, het druppelde een paar keer maar een regenbui mag je dat niet noemen. En zelfs de zon liet zich vandaag af en toe zien.

Vandaag had ik een tocht van 25 kilometer naar Gemünd gepland en ook dit keer vond de hiking-app het nodig om daar bijna 500 meter hoogteverschil in te verwerken. Omdat mijn kuitspieren een beetje opspelen van de vele beklimmingen van de afgelopen dagen, heb ik de voorgestelde route nog eens grondig geanalyseerd. In dit gebied stroomt de Urft, een zijrivier van de Roer. Ik besluit langs de Urft te lopen, wat me een klim van 300 meter scheelt. Omdat de Urft sterk meandert, loop ik met dit alternatief zo'n vier kilometer extra, wat niet veel tijd scheelt ten opzichte van de klim. De route is wat saaier, maar Ik doe het vooral om mijn kuitspieren te sparen. Dat pakte goed uit, vandaag was ik na 8 uur wandelen niet aan het einde van mijn latijn.

Vandaag ging de wandeltocht van Lammersdorf via Rollesbroich naar Strauch,  Rurberg en vervolgens ruim 10 kilometer langs de Urft-oever, via Malsbenden naar Gemünd. Ook vandaag heb ik weer een eenvoudig hotel genomen, de eigenaar is Nederlanders en hij waarschuwde me uitgebreid hoe ik in Duitsland met Corona regels om moest gaan, want eigenlijk had hij me moeten weigeren, ik heb niet de juiste documenten en bewijsstukken, en toerisme is nog niet toegestaan, alleen zakenreizen. Dus vanaf nu ben ik op zakenreis, ik doe onderzoek voor het schrijven van een boek, als dat geen zaken zijn?

 Langs de oever van de Urft. Al dit water komt uiteindelijk via de Roer bij Roermond in de Maas. 

Dag 7, Eifel anstieg, naar Lammersdorf

Vandaag maakte ik de aanloop naar de Eifel, een hoger gelegen plateaux ofwel hoogvlakte, dat ingeklemd ligt tussen de Ardennen, het Ruhrgebied, de Rijn en de Moezel. De Eifel heeft heuvels die in hoogte variëren van 600 tot 750 meter. Om op dat plateaux te komen heb ik flink moeten klimmen. De Dom van Aken ligt op 260 meter boven zee niveau. Lammersdorf, mijn eindbestemming ligt op 540 meter. Het totale hoogteverschil is nog geen 300 meter klimmen, maar ik kan jullie verzekeren dat het voor mij geen peulenschil was. Ik heb altijd veel gewandeld, zoals bijvoorbeeld het Pieterpad, maar deze hoogteverschillen heb je daar niet.

Volgens Outdooractive is deze tocht van Aachen naar Lammersdorf in 7 uur en 7 minuten te doen, afstand: 26,8 km, totale klim: 572 meter, totaal afdaling: 194 meter. Het kostte me bijna 9 uur en het kostte al mijn energie.

Ook vandaag begon de dag goed met een flinke regenbui, er zouden er nog veel volgen. Van Aachen liep ik naar Kornelimünster, vervolgens over de Schnepfenberg (260m) naar Hahn, vervolgens een stukje omlaag en verder omhoog, naar 340 meter, naar Rott, en nog verder omhoog naar 540m tot de eindbestemming Lammersdorf. Ook nu heb ik een simpel hotelletje geboekt want het is nog steeds geen weer om te kamperen en daarbij is mijn gezondheid nog steeds geen honderd procent, ik heb nog steeds last van een vastzittende hoest.

Duitsland heeft veel strengere Corona maatregelen ten opzichte van Nederland, hier is nog geen enkel terras open. 

De Duitsers hier zijn erg gedisciplineerd in het naleven van de regels, zelfs buiten dragen de meeste een mondkapje. Er wordt veel propoganda gemaakt over hoe om te gaan met het virus, op elke straathoek zie je indringende posters. En demonstreren tegen de maatregelen, zoals in Nederland, dat haalt hier niemand in zijn hoofd. Toch heeft Duitsland op dit moment een hoger reproductie getal dan Nederland, hoe is dat te verklaren? Het lijkt erop dat hoe harder je het virus bestrijdt, hoe genadelozer het te werk gaat.

Dit soort parcoursen zijn een stevige uitdaging om met de Wheelie te nemen. Je moet het karretje over de rotsen sleuren terwijl de wielen de berg af blijven rollen. Daarnaast is de ondergrond erg glibberig waardoor er veel eisen worden gesteld aan mijn tredvastheid en conditie.

Het water stroomt omlaag, maar ik moet omhoog!

Dan maar een lunch op een bankje in de buitenlucht. Ik heb even een droog momentje afgewacht zodat ik niet al klappertandend mijn yoghurt naar binnen hoef te werken. Veel mensen noemen dit afzien, maar toch geniet ik hier van. 

Als ik na een half uur wil opstaan, werkt mijn lijf niet mee. Helemaal verstijfd voel ik me als een trekpop, een houten klaas met een touwtje en als je daaraan trekt gaan zijn ledematen op een nogal onnatuurlijke, mechanische manier bewegen, met bungelende benen en hangende onderarmen. Ook mijn mechanisme beweegt erg vreemd, al mijn draaipunten werken tegen en het lijkt alsof alles een druppel olie nodig heeft. Dus besluit ik heel hard aan mijn touw te trekken. Dat helpt, het lijf komt weer in beweging, ik schud mijn schouders los, strek mijn rug en krom mijn benen. Ik haak mijn karretje vast, en doorrrrrr!!!

Tussen de buien door blijft ik genieten van de ontluikende natuur in al zijn frisgroene tinten.

Dag 6, de Duitse grens over, naar Aachen

Heerlen heeft van ouds her een bloeiende graffiti cultuur, de stad telt meer dan 50 murals en er is zelfs een graffiti museum met een collectie die voortdurend wisselt want street art dat er vandaag staat kan morgen alweer overgeverfd zijn.

Het weer was vandaag niet best, de hele dag was de lucht grijs, er was veel wind en het was erg regenachtig. Daarbij kwamen de eerste serieuze heuvels vandaag op mijn pad. Ik liep van Heerlen, via Kunrade naar Ubachsberg, dat plaatsje heet niet voor niks zo. Het is een van de hoogst gelegen kerkdorpen van Nederland dus dat is klimmen geblazen. Daarna verder naar Trintelen, nog wat hoger, dit gehucht ligt op tweehonderd meter hoogte. Dan naar beneden naar Bosschenhuizen, Bulkemsbroek, Baneheide naar de Duitse grens. Steeds onder een dik pak grijze wolken.

Even schuilen in dit tunneltje onder een spoorweg.

Links van de weg is Nederland, rechts is Duitsland.

Ongemerkt passeer ik de grens, er is geen markering, en er is geen douanier te bekennen maar dat is niet vreemd met dit weer. De tocht gaat verder via Orsbach naar Aachen waarbij het opnieuw berg op gaat tot 220 meter hoogte.

Als extra hindernis hebben de natuurbeheerders om de haverklap een draaipoortje neergezet, de Wheelie pas daar met veel wringen net doorheen. Al met al was het vandaag een bijzonder zware tocht.

Ook nu weer stuit ik in Limburg om de haverklap op een veldkruis, alleen vandaag al een stuk of tien. Een informatiebord geeft me een verklaring; deze kruisen zijn het beeldmerk van het christendom, zeg maar het logo van de kerk. Eeuwen terug was de kerkelijke macht en de bestuurlijke macht niet zo keurig gescheiden als tegenwoordig. De clerus en de adelijke vorsten werkten intensief samen om de bevolking hun wil op te leggen met allerlei regels die heel handig door het geloof ondersteund werden. Met de enorme hoeveelheid veldkruizen wordt de laagste stand, de boeren en horigen, er steeds aan herinnerd dat God, en dus ook de kerk, overal aanwezig is.

Einddoel vandaag is de Dom van Aken, de kerk waar Karel V in 1520 tot keizer gekroond werd, een jaar voordat Adrianus Paus werd. Karel V werd zo machtig omdat hij allerlei functies van zijn familie had geërfd. De opa's en oma's van Karel V behoorden allen tot een ander vorstengeslacht. 

Opa aan vaderszijde, Maximiliaan I, behoorde tot het vorstengeslacht Habsburg en regeerde over het Oostenrijk-Habsburgse rijk dat toen veel groter was dan Oostenrijk. Zijn koninkrijk omvatte Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechië, Slovenië, grote stukken van Duitsland, maar ook stukjes van Polen en Frankrijk.

Oma aan vaderszijde, Marie van Bourgondië, behoorde tot het vorstengeslacht van Bourgondische hertogen. In de loop der jaren hebben Bourgondische hertogen, meestal op eerlijke wijze, allerlei Nederlandse gewesten in het bezit gekregen. Marie was; hertogin van Brabant, hertogin van Gelre, hertogin van Limburg, gravin van Lothier, gravin van Luxemburg, markgravin van Namen, gravin van Artesië, gravin van Charolais gravin van Vlaanderen, gravin van Henegouwen, gravin van Holland, gravin van Zeeland en gravin van Zutphen.

Opa aan moederszijde, Fernando II van Aragon, behoorde tot het het vorstengeslacht van koningen van Aragon en regeerde over een groot stuk van wat nu Spanje is, maar ook zuid Italië met Napels, Cicilië en Sardinië hoorde bij zijn koninkrijk.

Oma aan moederszijde, Isabel I van Castilië, behoorde tot het vorstengeslacht van koningen van Castilië en regeerde over het overige deel van wat nu Spanje is. Tijdens haar regeerperiode had Columbus Amerika ontdekt en zo werd Isabel ook koningin van grote delen van midden en zuid Amerika.

Met de kroning tot keizer werd Karel V nu heerser over een enorm rijk. Karel V had geen totale macht over de gebieden die hij van zijn voorouders heeft geërfd. In feite was zijn gebied opgedeeld in allerlei kleinere landjes. De leiders hiervan mochten eigen wetten hebben en op eigen wijze regeren, maar daarvoor moesten ze wel geld aan de keizer betalen. Karel V ging voortvarend aan de slag want die versnipperde grondgebieden vindt hij onoverzichtelijk en bovendien maakte ze veel ruzie met elkaar. Zo voegde hij Aragon en Castilië samen en ontstond het huidige Spanje. Ook is hij de schepper van de zeventien provincieën, een gebied dat zelfs nog wat groter was dan de huidige Benelux. Ook reorganiseerde hij delen van Oostenrijk en Italië. Deze reorganisaties kosten veel geld voor het uitkopen van adelijke families, of indien het kwaadschiks moest, was hij veel geld kwijt om voldoende manschappen op de been te brengen om oorlog te voeren. Gelukkig had Karel zijn tijd mee want de Spaanse zeevaarders hadden zilvermijnen ontdekt in het nieuwe overzeese wereldgebied Peru. Met schepen vol werd dit kostbare metaal aangevoerd zodat Karel zijn plannen kon verwezenlijken. Totdat Piet Heijn, de kleine man, de zilvervloot veroverde maar dat is een ander verhaal.

Europa zag er 500 jaar geleden totaal anders uit en werd compleet anders bestuurd. Maar de eenwording die Karel V nastreefde met hulp van kerk en Paus, is eenzelfde beweging die we nu zien met de vorming van de EU. Ook nu zijn er allerlei deelstaatjes die zich af willen splitsen en is het nog steeds niet gelukt om één groot en machtig Europa te creëren.

Ja, dit alles vindt plaats in de tijd van Paus Adrianus, wat een bijzondere tijd moet dat geweest zijn.

De Dom van Aken is de grafkerk van Karel de Grote die in 814 overleden is aan koortsen. Zijn beenderen zijn bijgezet in een gouden schrijn. Maar de dom bevat nog een tweede gouden schrijn met drie zeer belangrijke christelijke relieken, namelijk; een gewaad van Maria, de lendendoek van Jezus en de onthoofdingsdoek van Johannes de doper. Sinds 1239 worden deze in de dom bewaart, eens in de zeven jaar wordt de schrijn geopend om de relieken te tonen aan de gelovigen.

Op dit schilderij zien we de presentatie  van het heilige gewaad van Maria aan Karel V in de dom van Aken tijdens zijn kroning tot keizer.

Tot voor de wereldoorlogen was de Dom van Aken een van de belangrijkste bedevaartskerken van het Roomse rijk. Pas na de oorlog heeft de kerk van Santiago deze rol overgenomen. Ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om een stempel in mij pelgrimspaspoort te laten zetten, mijn tweede stempel.

Dag 5, nieuwe start, naar Heerlen

Vannacht heb ik heerlijk geslapen in mijn eigen bedje, naast Loes, dat zal ik de komende maanden moeten missen. 

Loes heeft me teruggebracht naar Spaubeek zodat ik mijn voetreis kan voortzetten. Ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om nog wat gewicht te dumpen. Zo heb ik alle wandelgidsen thuisgelaten omdat ik merkte dat mijn Outdooractive app alle wandelroutes kent, ik heb al een stukje Pieterpad en een stukje Pelgrimspad gelopen, deze staan duidelijk aangegeven in de app. Ik zie nu ook dat ook alle routes van mijn wandelgidsen terug te vinden zijn op de Kompass hiking kaarten van mijn navigatie app. Ook de zware waka waka powerbank heb ik thuis gelaten, want het blijkt dat het zonnepaneel ook bij regenachtig weer overdag genoeg stroom levert om mijn iPhone en iPad volledig op te laden. Dat scheelt me toch maar mooi 1,7 kilogram aan gewicht die ik niet naar Rome hoef te sjouwen.

Vandaag ging de wandeltocht van Spaubeek via Nuth, Hellebroek, Swier en Weustenrade naar Heerlen.

Naast dit huis loop een heel klein paadje!

Ik ben erg tevreden over de navigatie-app. Je kunt  eenvoudig een route plannen op de iPad, die is groter dan een telefoon zodat je een goed overzicht hebt. Je vult gewoon in waar je heen wilt en Outdooractive maakt een voorstel met de mooiste wandelroutes. Deze app is een community, weet welke paden het meest worden bewandeld en daarom favoriet bij wandelaars. Je kan vervolgens de route downloaden en met je telefoon synchroniseren. Zelfs als je je telefoon in vliegtuigmodus zet, afgesneden van alle digitale data, zal de app nog steeds duidelijk aangeven waar je bent en hoe je verder moet. Wel schuwt de app niet om omwegen voor te stellen, maar afsnijdingen zijn gemakkelijk in te schatten omdat zelfs de kleinste paden op de kaart staan met een dunne zwarte stippellijn. Zo maak ik vaak mijn eigen route, om kilometers te besparen, maar ook omdat ik graag door een dorp wil lopen in plaats van eromheen zoals de app vaak suggereert. In dorpen zijn immers de terrasjes, de bakkers en de winkels. Ook is duidelijk te zien of een pad doodlopend is, en waar je riviertjes, spoorlijnen en snelwegen kan kruisen. Ik heb nog geen een keer een omweg moeten maken, maar wel al veel bochten afgesneden met alternatieve paadjes.

Soms waag ik een gokje,

Maar gelukkig kom ik er doorheen met mijn Wheelie-kar!

Gedicht van Iris le Rütte

Soms drijf je

als de schaduw

van een wolk

over mijn landschap

voorbij

Dit tunneltje onder een snelweg was gemakkelijk te vinden met de navigatie-app, waardoor het mogelijk is ver van auto’s weg te blijven:

In de middeleeuwen was Limburg zeer welvarend met een goed ontwikkelde adelstand. Dat is nog steeds te zien aan de vele herenboerderijen en kastelen.

De laatste foto is van Kasteel ter Worm dat uit de veertiende eeuw stamt. In 1500, ten tijde van Paus Adrianus, was het kasteel bezit van de schout van Heerlen; Diederick van Palland. De schout was het hoofd van het justitioneel apparaat. Hij was openbaar aanklager, hoofd van het opsporingsapparaat en zat het gerecht voor. Hoe dat er in die tijd aan toe ging verteld het volgende verhaal:

Er was ingebroken bij de Pastoor, de dieven hadden een paar bussels hooi meegenomen uit de schuur. De veldschut en twee schepenen gingen het geval onderzoeken. Via een spoor kwamen ze uit bij het huis van Merten de Quack. De schout werd gevraagd of ze huiszoeking mochten doen. Ze vonden hooi, maar de vermoedelijke dader ontkende het gestolen te hebben. Desondanks werden vader en zoon de Quack gearresteerd en overgebracht naar het kasteel van de schout. Daar werden ze uitgebreid ondervraagd, o.a. ook over nog meer verdachte spullen die in hun huis waren aangetroffen. Het enige wat voor 100% bewezen kon worden dat gestolen was waren de kleren van een vogelverschrikker, waarvan de zoon verklaarde dat hij die had meegenomen, omdat ze beter waren dan zijn eigen kleren. Vader en zoon waren straatarm. De schout riep de schepenen bijeen om recht te spreken. De verdachten kregen een advocaat toegewezen. Deze wist in eerste instantie verhoor op de pijnbank te voorkomen omdat dat alleen was toegestaan voor grove delicten. Volgens de pastoor was de waarde van de ontvreemde goederen 12 stuivers. Uiteindelijk werden ze veroordeeld voor 50 gulden boete en in de kosten van het proces. Toen in het daaropvolgende najaar in de omliggende dorpen opnieuw werd ingebroken werden enkele mensen gearresteerd, die als medeplichtigen ook Merten de Quack, diens zoon en dochter aanwezen. Opnieuw werd het drietal gearresteerd en vervoerd naar het kasteel. Bij ondervraging ontkenden ze alles. Vervolgens werd nu wel de pijnbank toegediend. De marteling werd bijgewoond door de schout, zeven schepenen en een secretaris die alle bekentenissen op schrift moest stellen. De marteling duurde van 's middags twee uur tot 's avonds tien uur. Van tijd tot tijd werd er gepauzeerd voor het eten van een hapje. De stad- en landrechten schreven voor, dat een bekentenis die door de pijnbank was afgedwongen de volgende dag in de open lucht door de verdachte bevestigd moest worden, anders was hij niet geldig. Merten de Quack werd naar buiten gehaald en ontkende nu alles wat hij eerder had bekend. Volgens de wet mocht hij nu weer op de pijnbank geplaatst worden, eventueel zelfs voor een derde keer. Inmiddels werd de hoofdverdachte geëxecuteerd. Merten werd voor de tweede keer gemarteld en weer bekende hij alles. Toen hij de dag er na zijn bekentenis moest bevestigen in de open lucht bleek hij te zijn overleden. Het overlijden werd door de aanklager geweten aan een ziekte, maar de advocaat was er van overtuigd dat deze het gevolg was van de marteling. Deskundigen kregen de opdracht het lijk te onderzoeken. De conclusie was dat de betrokkene was overleden ten gevolg van een ongeval welk in de gevangenis had plaats gevonden. De advocaat zei: "als het al waar is dat hij is overleden tengevolge van een ongeval, dan is het effect op zijn minst verergerd door de marteling." Uiteindelijk werd beslist dat hij begraven mocht worden op gemeentegrond, maar niet in gewijde aarde. Met zoon Christoffel en dochter Maria liep het zo mogelijk nog erger af. Tot twee keer toe werd Christoffel gemarteld, de tweede keer duurde de marteling een hele dag. De volgende dag verklaarde hij ook in de open lucht schuldig te zijn. Zijn zus bekende bij voorbaat toen haar verteld werd wat haar te wachten stond als ze niet zou bekennen. Het vonnis luidde: "beiden zullen onder de galge in hun aengesicht door de scherprechter worden swart gemaeckt" en vervolgens "aen de galge gehanghen ende met eenen strop ende kettingh om den hals gewurcht worden soo dat de doodt daernae volgt". Ze zullen daarna "niet van de galge worden afgedaen maer daeraen blijven hangen anderen ten exempel". Hun bezittingen werden verbeurd verklaard.

Het kasteel is momenteel eigendom van Freek van de Valk, een telg uit de horecafamilie. Toen hij het kasteel kocht was het ernstig in verval, maar met subsidies van de staat, de provincie Limburg en de gemeente Heerlen kon hij het in oude glorie herstellen. De tuinen worden onderhouden door Natuurmonumenten. Het is nu een exclusief kasteelhotel, een kamer kost €187,-

Ik ben maar een stukje verder gelopen en heb voor een derde van dat bedrag een kamer in het Tulip Inn Hotel genomen. Ik merk dat ik mezelf niet te veel moet plagen met kamperen en 's ochtends opstaan in de regen. Want wie weet komt Corona dan weer terug?